Liệt đám rồi thần kinh cánh tay là một bệnh lý nghiêm trọng, gây ảnh hưởng tới đời sống hàng ngày của bệnh nhân. Mời quý vị cùng Phòng khám Chuyên khoa Phục hồi chức năng trẻ em ChildReh tìm hiểu về căn bệnh này.
Mục lục
Định nghĩa về Liệt đám rối thần kinh cánh tay
Liệt đám rối thần kinh cánh tay hay Liệt Erb’s là một dạng liệt của đám rối thần kinh cánh tay. Nó xảy ra khi có một chấn thương đối với đám rối thần kinh cánh tay, đặc biệt là trong khi sinh.
Tổn thương có thể kéo căng, đứt hoặc phá hủy rễ của đám rối từ tủy số Đây là tổn thương đám rối thần kinh cánh tay liên quan đến sinh thường gặp nhất (50-60%).
Cấu tạo đám rối thần kinh cánh tay
Đám rối thần kinh cánh tay được tạo bởi nhánh trước của 4 rễ thần kinh cổ dưới và 1 rễ thần kinh ngực trên cùng, đó là C5, C6, C7, C8 và T1 (N1).
Ở vùng trên xương đòn, các rễ này tạo nên ba thân: C5 và C6 hợp thành thân trên (thân nhất trên), một mình C7 là thân giữa (thân nhất giữa), C8 và T1 hợp thành thân dưới (thân nhất dưới).
Sau đó, mỗi thân chia thành 2 ngành trước và sau. Ở sau xương đòn, ngành trước của thân trên và thân giữa hợp thành bó ngoài (thân nhì trước ngoài), ngành trước của thân dưới tạo thành bó trong (thân nhì trước trong), các ngành sau của ba thân (trên, giữa, dưới) hợp thành bó sau (thân nhì sau). Ở vùng nách, các bó nằm sát quanh động mạch nách, cùng động mạch nách nằm ở sau cơ ngực bé. Bó ngoài nằm ở phía ngoài động mạch nách, chia thành hai nhánh là rễ ngoài thần kinh giữa và thần kinh cơ bì. Bó trong nằm ở phía trong động mạch nách, chia thành hai nhánh là rễ trong thần kinh giữa và thần kinh trụ. Bó sau nằm ở sau động mạch nách, chia thành hai nhánh là thần kinh nách và thần kinh quay (hình 1).
Trên đường đi, đám rối cánh tay còn tách ra các nhánh bên, gồm các nhánh bì cho chi trên và các nhánh vận động cơ vùng vai và nách.
Đặc điểm lâm sàng của Đám rối thần kinh cánh tay
- Phát hiện ra ngay sau sinh
- Tay bên tổn thương mất hoặc giảm cử động
- Đụng vào phần vai thấy bệnh nhân đau, trẻ khóc
Các kỹ thuật điều trị (áp dụng cho trẻ sau sinh trên 15 ngày tuổi không gãy xương đòn)
Mục đích
– Tăng tuần hoàn tại tay tổn thương.
– Tăng sức mạnh cơ.
– Cải thiện tầm vận động khớp.
– Phòng ngừa co rút cơ, biến dạng khớp
– Cải thiện chức năng sinh hoạt.
Đối tượng áp dụng
Người bệnh bị liệt đám rối thần kinh cánh tay do tai biến sản khoa (thường gặp ở trẻ đẻ ngôi ngược vì vai trẻ dễ bị kéo mạnh gây tổn thương thần kinh), một số trường hợp ngã chấn thương đập vai xuống bề mặt cứng chắc
Các bài tập
Bài tập 1: Xoa bóp tay bên liệt.
– Vị thế bệnh nhân: Bệnh nhân nằm ngửa trên đệm.
– Vị thế Kỹ thuật viên: Kỹ thuật viên ngồi cạnh bệnh nhân bên phía tay liệt.
– Kỹ thuật viên xoa bóp tay liệt cho bệnh nhân theo nguyên tắc từ ngọn chi về gốc chi: thực hiện xoa bóp từ ngón tay – bàn tay – cẳng tay – cánh tay – cổ vai (nơi đi ra của rễ dây thần kinh ).
*Bài tập 2: vận động thụ động các khớp.
– Vị thế bệnh nhân: Bệnh nhân nằm ngửa trên đệm.
– Vị thế Kỹ thuật viên: Kỹ thuật viên ngồi cạnh bệnh nhân bên phía tay liệt.
– Khớp vai:
+ Gập khớp vai: Kỹ thuật viên một tay cầm nắm cẳng tay trẻ, một tay cố định khớp vai. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng cử động gập khớp vai.
+ Dang vai 0 – 900 : Ktv một tay cầm nắm cẳng tay trẻ, một tay cố định khớp vai. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng cử động dang khớp vai 0- 900.
+ Dang vai trong mặt phẳng ngang: Kỹ thuật viên một tay cầm nắm cẳng tay trẻ, một tay đặt ở khớp vai. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng cử động dang vai trong mặt phẳng ngang.
+ Xoay trong, xoay ngoài khớp vai: Kỹ thuật viên một tay cầm nắm cẳng tay trẻ, một tay đỡ khớp khuỷu. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng cử động xoay trong – xoay ngoài khớp vai.
– Khớp khuỷu:
+ Gập – duỗi khuỷu: Kỹ thuật viên một tay cầm cẳng tay, một tay đỡ cánh tay. Kỹ thuật viên thực hiện nhẹ nhàng, chậm cử động gập – duỗi khuỷu.
+ Quay sấp – quay ngửa: Kỹ thuật viên một tay cầm nắm cẳng tay trẻ, một tay đỡ cánh tay. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng cử động quay sấp – quay ngửa .
– Khớp cổ tay:
+ Kỹ thuật viên một tay cố định tại đầu dưới cẳng tay,một tay cầm nắm tại bàn tay trẻ. Kỹ thuật viên thực hiện chậm, nhẹ nhàng các cử động gập mặt lưng, gập mặt lòng, nghiêng trụ, nghiêng quay khớp cổ tay.
– Ngón cái: Ktv một tay cố định bàn tay, mộ tay cầm nắm tại ngón tay cái của trẻ. Ktv thực hiện chậm, nhẹ nhàng các cử động gập, duỗi, dang, áp, đối chiếu ngón cái.
Bài tập 3: Tập luyện theo chức năng sinh hoạt và hướng dẫn phụ huynh tập các bài tập tại nhà.
– Bài tập chủ động- trợ giúp:
+ Mẹ ngồi tựa lưng vào tường, hông gập, gối gập. Bé tựa lưng vào chân mẹ.
+ Hướng dẫn mẹ trợ giúp bé đưa tay yếu sờ mặt, sờ miệng bé.
+ Trợ giúp bé đưa tay lên miệng, cầm đưa đồ ăn lên miệng
+ Kích thích bé đưa tay ra phía trước bằng đồ chơi yêu thích.
+ Trợ giúp bé nắm hai bàn tay vào nhau.
– Cách bế trẻ:
+ Dùng đai nẹp nâng đỡ tay yếu, đối với trẻ lớn
+ Tay yếu nằm phía trên trong ngực mẹ vì tay bé còn yếu cần được nâng đỡ.
Bài tập 4: Với các trẻ lớn hơn đã có thể hiểu , Ktv hướng dẫn trẻ các bài tập trợ giúp bằng việc sử dụng các đồ chơi kích thích trẻ thực hiện các cử động:
Bài tập này được áp dụng với điều kiện tay khỏe của trẻ được cố định, ktv sử dụng các đồ chơi, chơi trò chơi kích thích trẻ thực hiện động tác với, cầm nắm đồ, đưa đồ vật gần vào miệng, đưa đồ vật ra xa.
Kích thích trẻ thực hiện các cử động của bàn ngón tay như chơi đất nặn, nhào đất, ve bi, hay chia đất nặn ra thành nhiều phần
- Kinesio taping cho trẻ
Tùy từng tình trạng liệt của từng trẻ mà ktv lượng giá tình trạng tổn thương của trẻ mà quyết định sử dụng băng dán tạo thuận cho các nhóm cơ cụ thể
Kỹ thuật băng tạo thuận cho cơ điểm neo sẽ là nguyên ủy của nhóm cơ mong muốn tạo thuận, với lực kéo căng 5-10% đối vơi trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, lực căng từ 15-25% đối với trẻ trên 2 tuổi. từ 5 tuổi lực căng từ 25-35%
Nếu ba mẹ có bất kỳ câu hỏi nào, hãy liên hệ với Phòng khám chuyên khoa Phục hồi chức năng trẻ em ChildReh để được hỗ trợ sớm nhất nhé 
Quý phụ huynh có nhu cầu thăm khám cho con tại Phòng khám ChildReh, vui lòng để lại thông tin trong bảng bên dưới, hoặc liên hệ Hotline 0878 976 768 để được hỗ trợ sớm nhất.
Trân trọng!
